Fransız Hava ve Uzay Kuvvetleri, nükleer görev yeteneğine sahip olanlar da dahil olmak üzere Rafale savaş uçaklarını ilk kez manevralar için İsveç’e konuşlandırdı. Bu durum, Fransa’nın kendi topraklarında savaş uçaklarını hızla dağıtma eğitimleri yaptığı bir dönemde gerçekleşti. Yaklaşık bir yıl önce NATO’ya katılan İsveç üzerinde de operasyonları içeren bu güç aktarımı tatbikatı, Avrupa’da güvenlik ve caydırıcılık çabalarının arttığı bir zamana denk geliyor.
Tatbikat Başladı ve Uçaklar Bölgeye Ulaştı
Pégase 25 (Pegasus) adı verilen tatbikat 22 Nisan 2025’te başladı. Tatbikata katılan altı adet Rafale savaş uçağı, iki A400M nakliye uçağı ve bir A330 MRTT (Phénix olarak bilinen çok amaçlı tanker uçağı), Fransa’daki Mont-de-Marsan, Istres, Saint-Dizier ve Orléans hava üslerinden havalandı.
Hava Kuvvetleri tarafından “yıllık güç aktarımı görevimizin eşi benzeri görülmemiş bir versiyonu” olarak tanımlanan Pégase Büyük Kuzey (Grand Nord) aşaması, bu uçakların İsveç’e doğru yöneldiğini ve Hava Kuvvetlerinin hızla, uzağa ve kendi başına konuşlanma yeteneğini gösterdiğini belirtiyor.
Fransız Hava ve Uzay Kuvvetleri, bunun stratejik bir tatbikat olduğunu, “varlığımızı pekiştirmek, ortaklıklarımızı güçlendirmek ve müttefiklerimizin yanında Avrupa güvenliğine olan bağlılığımızı göstermek” amacıyla yapıldığını ifade etti.
Konuşlanmada Nükleer Kapasiteli Uçaklar Yer Aldı
Tatbikata katılan altı Rafale uçağından en az bazılarının, Fransa’nın nükleer caydırıcılık unsurlarından olan ve nükleer görev için eğitimli 4. Avcı Kanadı’ndan geldiği bildirildi. Bu filonun ana üssü Saint-Dizier’de bulunuyor. Fransa’nın yaklaşık 50 adet çift koltuklu Rafale B uçağı, ASMP-A süpersonik füzeleriyle nükleer görev için kullanılabiliyor ve A330 MRTT tanker uçakları tarafından destekleniyor. Bu uçaklar aynı zamanda geleneksel görevlerde de kullanılabiliyor.
Bu aşamada uçakların Pégase 25 sırasında hangi belirli görevleri yerine getirdiği net değil ancak Fransız uçaklarının en azından bazılarının İsveç’e indiği ve İsveç Hava Kuvvetleri unsurlarıyla birlikte görev yapacağı anlaşılıyor.
Eş Zamanlı Dağılma Eğitimi Yapılıyor
Tatbikatın genel stratejik doğasını yansıtan bir şekilde, Pégase 25 ile eş zamanlı olarak Jade (Jaillissement d’Escadre – Kanat Patlaması) adı verilen ikinci bir manevra seti de yürütülüyor. Jade tatbikatlarında, Fransız Hava ve Uzay Kuvvetleri, uçakları ana üslerinden alternatif havaalanlarına hızla dağıtma eğitimi yapıyor. Bu taktik, Soğuk Savaş döneminde yaygınken sonra önemini yitirmişti ancak Rusya ile geniş çaplı bir çatışma durumunda hayati önem taşıyor.
Uçakların daha fazla sayıda üsse, hatta normalde savaş uçağı bulunmayan yerlere dağıtılması, bir saldırganın ilk saldırısında bu uçakların imha edilmesini önlemek ve operasyonları sürdürmek açısından kritik öneme sahip. Ukrayna Hava Kuvvetleri’nin hayatta kalmasında bu tür taktiklerin etkili olduğu ve ABD hava muharebe doktrinlerinde de yer bulduğu belirtiliyor.
Son Jade manevralarında, Nancy Hava Üssü’ne bağlı tüm operasyonel Mirage 2000D ve Mirage 2000B uçaklarına önceden haber verilmeksizin beş farklı havaalanına dağılma emri verildi. Bu havaalanları arasında normalde avcı uçağı barındırmayan iki eğitim üssü de bulunuyordu.
Nükleer kapasiteli uçaklar son Jade tatbikatına doğrudan katılmasa da, uçakları kısa sürede dağıtma yeteneği Stratejik Hava Kuvvetleri için özellikle önemli. Bu, nükleer kapasiteli Rafalelerin önleyici bir saldırıda yerde imha edilme riskini azaltarak Fransız caydırıcılığının güvenilirliğini sağlıyor.
Aynı zamanda, Rafale ve destek uçaklarını İsveç’e göndermek, bu uçakları Fransa dışındaki havaalanlarına dağıtma olasılığını da açıyor. Gerginlik zamanlarında bunun çeşitli avantajları olabilir. Bir düşmanın hedefleme planlarını daha da karmaşık hale getirmekle kalmaz, İsveç gibi bir ülkeye savaş uçağı göndermek onları Rusya’daki potansiyel hedeflere daha da yaklaştırır ve Fransa’nın NATO müttefiklerine saldırı durumunda destek olmaya istekli olduğuna dair açık bir sinyal gönderir.
İsveç Seçiminin Stratejik Önemi Vurgulanıyor
Rusya’ya daha yakın olan ve Baltık bölgesi ile Yüksek Kuzey’de stratejik olarak konumlanmış İsveç’in Pégase 25 için seçilmesi muhtemelen tesadüf değil. Pégase 25 ve Jade tatbikatları birlikte ele alındığında, Fransa’nın hem kendi topraklarında hem de Avrupa’nın başka yerlerinde yaşanabilecek büyük ölçekli askeri durumlar için giderek daha fazla hazırlandığını gösteriyor.
Bir Fransız düşünce kuruluşu FRS’den Etienne Marcuz, Avrupa’daki daha geniş güvenlik sorunları ışığında, Stratejik Hava Kuvvetleri’ne ait savaş uçaklarının (özellikle nükleer kapasiteli olanların) İsveç’e gönderilmesinin sürpriz olmadığını belirtti. Marcuz, daha önce Stratejik Hava Kuvvetleri uçaklarının Avrupa’nın doğu sınırına gönderilmesinin, caydırıcılığı komşulara genişletmeye yönelik olası bir ilk adım olabileceğini düşündüğünü ifade etti. Birkaç gün süren Pégase 25 gibi bir görevin, ülkeleri “ziyaret etme” ve müttefiklerle daha derinlemesine eğitim yapma avantajı sunduğunu kaydetti.
Fransa’nın Nükleer Caydırıcılık Planları
Geçtiğimiz ay, Fransa’nın dördüncü nükleer kapasiteli hava üssünü doğu Fransa’daki Luxeuil’de kuracağını bildirildi. Bu üs, Saint-Dizier, Istres ve Avord’daki mevcut üslere katılacak ve en son versiyon Rafale uçakları ve ASN4G hipersonik füzesi gibi yeni nesil nükleer silahlarla donatılacak.
Fransa’nın bağımsız bir nükleer caydırıcılığa sahip olması, son aylarda bu kabiliyetin daha fazla öne çıkmasına neden oldu. Avrupa ülkelerinin ABD’nin güvenlik garantileri konusundaki endişelerinin artmasıyla birlikte, Fransa’nın kendi nükleer şemsiyesini Avrupalı NATO müttefiklerine genişletme olasılığı da tartışılıyor. Örneğin, Fransa’nın Almanya’ya havadan fırlatılan nükleer silahlar konuşlandırmayı düşündüğüne dair haberler de basına yansımıştı.
Genel olarak, Fransa şu anda Rusya’ya karşı bir savunma duvarı oluşturma konusunda Avrupa’nın kapasitesini artırmaya odaklanıyor. Bu çabalar, nükleer görevli Stratejik Hava Kuvvetleri tarafından desteklenen geniş bir yelpazede konvansiyonel kabiliyetleri içeriyor.
Pégase 25 tatbikatlarının Avrupa güvenlik bağlamındaki önemi, Fransız Hava ve Uzay Kuvvetleri’nin kendi açıklamasında da net bir şekilde belirtiliyor: “Pégase 25 bir tatbikattan daha fazlası: müttefiklerimizin yanında Avrupa güvenliğine somut bir bağlılıktır. Caydırın, koruyun, birlikte hareket edin.”
Pégase 25 tatbikatının nükleer savaş yeteneğine ne kadar odaklandığı tam olarak bilinmese de, nükleer kapasiteli Rafalelerin ve stratejik destek unsurlarının katılması önemli. Genel olarak, manevraların Fransa’nın daha geniş NATO Avrupa güvenliğine olan bağlılığının açık bir gösterisi olarak vurgulanması dikkat çekiyor.
