Fransız savunma ve havacılık devi Dassault Aviation’ın CEO’su Éric Trappier, Fransa’nın askeri uzay yetenekleri, özellikle de uzay uçakları konusunda önemli bir uyarıda bulundu. Trappier, 9 Nisan 2025’te Fransa Ulusal Meclisi Savunma Komisyonu’nda yaptığı konuşmada, ülkenin bu alanda ABD ve Çin gibi diğer küresel güçlerin gerisinde kalma riski taşıdığını açıkça ifade etti.
Dassault CEO’su ‘Kimse İlgilenmiyor’ Dedi
Komisyonda sol görüşlü milletvekili Bastien Lachaud’un Fransa’nın bir uzay uçağı programına sahip olmamasını “gerçek bir boşluk” olarak nitelendirip teknolojik gerileme riskine dikkat çekmesi üzerine söz alan Trappier, konuya ilgisizlikten yakındı. Trappier, “Bugün bir uzay uçağı yok. Fikir bende var. İstek bende var. Ama kimsenin ilgilenmediğini hissediyorum,” ifadelerini kullandı. Bu sözler, Avrupa savunma çevrelerinde nadiren tartışılan bu konudaki mevcut durumu gözler önüne serdi.
Rakipler Çoktan Yarışa Başladı
Trappier, hem atmosferde hem de uzayda görev yapabilen bir araç olan uzay uçağının bazıları için hala bilim kurgu gibi görünse de, ABD ve Çin’in konuya böyle bakmadığını vurguladı. CEO, “Çinliler çok ileride. Amerikalılar Çinlilerin öne geçmesini istemiyor, bu yüzden kendileri ilerliyorlar,” diyerek Fransa’nın bu yarışta henüz başlangıç çizgisinde bile olmadığını ima etti. Bu durum, özellikle ABD Uzay Kuvvetleri’nin Mart 2025’te Çin’in uzayda “it dalaşı” manevraları (yörünge savaşı simülasyonu) yaptığını açıklamasıyla daha da belirginleşiyor. ABD Hava Kuvvetleri ve Uzay Kuvvetleri ise yıllardır Boeing tarafından üretilen insansız ve yeniden kullanılabilir X-37B uzay uçağını kullanıyor. Ayrıca SpaceX ve Sierra Space gibi özel şirketlerin de bu alanda projeleri bulunuyor.
Uzay Uçakları Geleceğin Anahtarı Olabilir
Askeri bir uzay uçağının birçok stratejik uygulaması olabilir. Bunlar arasında uydu takımyıldızlarının konuşlandırılması veya ikmali, yörüngede gözetleme ve istihbarat toplama, hatta düşman uzay varlıklarının etkisiz hale getirilmesi veya yok edilmesi sayılabilir. Trappier bu konuda da netti: “Uyduların nasıl ikmal edileceği ve potansiyel olarak nasıl yok edileceği meselesi, önümüzdeki yıllarda büyük bir sorun olacak.” Milletvekili Lachaud da bu endişeyi paylaşarak, “Fransa’nın bu alanda geri kalma lüksü yok, aksi takdirde hazır bir çözüm satın almak zorunda kalabilir veya teknolojik olarak gerileyebilir,” dedi.
Fransa’nın Öncelikleri Farklı Mı? Geçmiş Deneyimler Hatırlatıldı
Peki Fransa neden uzay uçağı geliştirmeye şimdiye kadar ilgi göstermedi? Trappier, kurumsal ve bütçesel bir kör noktaya işaret etti: “Ariane [Grubu] var, birçok önemli konu var ve kaynaklar sınırlı…” Bu durum, Fransa’nın uzay güvenliği konusundaki endişelerine rağmen yaşanıyor. 2018’de dönemin Savunma Bakanı Florence Parly, bir önceki yıl Rus Luch (Olymp-K) uydusunun, Fransız-İtalyan ortak askeri iletişim uydusu Athena-Fidus’a casusluk yapmaya çalıştığını iddia etmişti. Fransız Hava Kuvvetleri de daha önce 2012, 2013 ve 2015’te benzer casusluk girişimleri tespit ettiklerini açıklamıştı. Dassault Aviation’ın uzay uçağı konseptlerine yabancı olmadığını da belirtmek gerek. Şirket, 2000 yılında Vehra (Havadan Taşınabilir Yeniden Kullanılabilir Hipersonik Araç) adlı bir proje üzerinde çalışmıştı ancak bu konsept hiçbir zaman hayata geçirilmedi.
Uyarı Dikkate Alınacak Mı?
Trappier, Fransa’nın derhal kendi uzay uçağı programını başlatması gerekip gerekmediği konusunda doğrudan bir tavsiyede bulunmaktan kaçındı ancak şu mesajı net bir şekilde verdi: “Bunu aklımızda tutmalıyız. Çünkü uzay çok hızlı gelişiyor.” Trappier’in bu uyarısının Ulusal Meclis duvarlarının ötesinde yankı bulup bulmayacağı ve Fransa’nın hızlanan uzayın askerileşmesi sürecinde nasıl bir yol izleyeceği merak konusu.
