Süpersonik yolcu uçağı geliştiren Boom Supersonic şirketi, XB-1 test uçağının süpersonik uçuşlarını izleyicilere aktarmak için ilginç bir çözüm geliştirdi. Şirket, T-38 takip uçağının arka koltuğuna Starlink Mini uydu antenini yerleştirerek, yerçekiminin 5 katına kadar kuvvete dayanabilen bir canlı yayın sistemi kurdu.
Boom Aero’nun sosyal medya hesabından paylaşılan bilgilere göre, XB-1 süpersonik uçuşları sırasında muhteşem görüntüler elde edildi. Şirket yetkilileri, “T-38 takip uçağımızın arka koltuğuna Starlink Mini antenini nasıl yerleştirdiğimizi ve yerçekiminin 5 katına kadar kuvvette test ettiğimizi adım adım anlatıyoruz” açıklamasında bulundu.
Süpersonik uçuşlar için özel iletişim çözümü geliştirildi
Süpersonik uçuşlar sırasında iletişim kurmak, normal uçuşlara göre çok daha zorlu bir süreç. Ses hızını aşan uçaklar, saniyede yaklaşık 343 metre hızla hareket ediyor ve bu hızda standart iletişim sistemleri yetersiz kalabiliyor. Boom Aero mühendisleri, bu sorunu çözmek için Starlink’in Mini antenini tercih etti.
Starlink Mini anteni, normal boyutlarına göre daha küçük ve hafif yapısıyla dikkat çekiyor. Yaklaşık 1,10 kg ağırlığında olan anten, 24,5×28,5 cm boyutlarıyla bir tablet büyüklüğünde. Bu kompakt yapı, T-38 takip uçağının dar kokpitine yerleştirilmesini mümkün kıldı.
T-38 takip uçağı süpersonik testlerde kritik rol oynadı
Northrop tarafından üretilen T-38 Talon, ilk olarak 1959 yılında uçan, dünyanın ilk süpersonik eğitim uçağı olarak biliniyor. İki motorlu, yüksek irtifa kabiliyetine sahip bu jet, tasarımı, işletme ekonomisi ve kullanım kolaylığı nedeniyle birçok farklı rolde kullanılıyor.
T-38, Mach 1.3 hıza (saatte yaklaşık 1.382 km) ulaşabiliyor ve 15.240 metre servis tavanına sahip. Bu özellikleri, onu XB-1 gibi süpersonik test uçaklarını takip etmek için ideal bir araç haline getiriyor. NASA’nın da uzun yıllardır astronot eğitiminde ve süpersonik test uçuşlarında kullandığı T-38, Boom Aero’nun testlerinde de takip uçağı olarak görev yaptı.
Süpersonik uçuş teknolojisi nasıl çalışıyor?
Süpersonik uçuş, bir hava aracının ses hızını aşarak hareket etmesi anlamına geliyor. Ses hızı, deniz seviyesinde ve 15°C sıcaklıkta yaklaşık saatte 1.225 km veya Mach 1 olarak ifade ediliyor. Uçaklar ses hızını aştığında, hava molekülleri uçağın önünden yeterince hızlı bir şekilde kaçamıyor ve bu durum şok dalgaları oluşturuyor.
Bu şok dalgaları, koni şeklinde yayılıyor ve yerde “sonic boom” olarak adlandırılan güçlü bir ses patlaması olarak duyuluyor. Süpersonik uçaklar, bu ses patlamasını en aza indirmek için özel olarak tasarlanıyor. Boom Supersonic’in geliştirdiği XB-1 test uçağı da bu amaçla tasarlanan modern süpersonik uçaklardan biri.
XB-1 test uçağı birçok kez ses bariyerini aştı
Boom Supersonic’in XB-1 test uçağı, 28 Ocak 2025 tarihinde ilk süpersonik uçuşunu gerçekleştirdi ve bu uçuşta üç kez ses bariyerini aştı. XB-1, özel olarak geliştirilen bir teknoloji gösterim uçağı ve şirketin ileride üretmeyi planladığı Overture süpersonik yolcu uçağı için bir test platformu olarak kullanılıyor.
XB-1, Kaliforniya’daki Mojave Hava ve Uzay Limanı’ndan gerçekleştirilen test uçuşlarında Mach 1.122 hıza ulaştı. Şubat 2025’te gerçekleştirilen 13. ve son test uçuşunda ise uçak yine birkaç kez ses bariyerini aştı. Bu testler, özel olarak geliştirilen bir süpersonik uçağın ses bariyerini aşan ilk özel jet olma özelliğini taşıyor.
Starlink Mini anteni zorlu koşullarda başarıyla çalıştı
Boom Aero’nun paylaşımına göre, T-38 takip uçağının arka koltuğuna yerleştirilen Starlink Mini anteni, yerçekiminin 5 katına kadar kuvvete maruz kalmasına rağmen başarıyla çalıştı. Bu, normal şartlarda bir insanın dayanabileceğinin çok üzerinde bir kuvvet ve standart elektronik cihazlar için oldukça zorlu bir test.
Starlink Mini, SpaceX’in geliştirdiği uydu internet sisteminin taşınabilir versiyonu. Elektronik faz dizili anten teknolojisine sahip olan cihaz, 110 derecelik görüş alanı sunuyor ve yazılım destekli manuel yönlendirme özelliğine sahip. Uçak içinde Taşınabilir Elektronik Cihaz (PED) olarak kullanılabilen Starlink Mini, Boom Aero’nun canlı yayın ihtiyaçlarını karşılamak için ideal bir çözüm oldu.
Süpersonik yolcu uçakları için önemli bir adım atıldı
Boom Supersonic’in XB-1 test uçağıyla gerçekleştirdiği başarılı süpersonik uçuşlar ve bu uçuşların canlı yayınlanması, ticari süpersonik uçuşların geri dönüşü için önemli bir adım olarak görülüyor. 2003 yılında emekliye ayrılan Concorde’dan sonra düzenli süpersonik yolcu uçuşları yapılmıyor.
Boom Supersonic, geliştirdiği Overture süpersonik yolcu uçağıyla New York-Londra arasını 3,5 saat gibi kısa bir sürede uçmayı hedefliyor. Şirket, “boomless cruise” adı verilen özel bir teknoloji sayesinde, uçağın belirli irtifa ve hızlarda (Mach 1.1 ile Mach 1.2 arasında) uçarak şok dalgalarının zararsız bir şekilde yukarı doğru yönlendirilmesini sağlayacağını belirtiyor.
Boom Aero’nun T-38 takip uçağında Starlink Mini anteni kullanarak gerçekleştirdiği canlı yayın, süpersonik uçuş teknolojisindeki ilerlemelerin yanı sıra, modern iletişim teknolojilerinin havacılık alanındaki uygulamalarına da iyi bir örnek oluşturuyor.
